Op dinsdag 16 juni vond er in de Commissie Gelijke Kansen een debat over racisme en discriminatie plaats. Lees hier Lotte haar tussenkomst.

Raciste. To be or not to be. Het debat is te herleiden tot 1 simpele vraag: Aan wiens kant staan we? Aan die van wie discrimineert, of diegene die discriminatie ondergaan, dagdagelijks, expliciet en heel vaak impliciet.  

Discriminatie is een misdaad. Racisme is een misdaad. En beide moeten navenant bestreden en bestraft worden. Niet alleen health in all policies maar ook anti-racisme in all policies!

Vorige week hadden we het in de plenaire over bonobo's, bananen smijten naar zwarte patiënten in een ziekenhuis, kolonialisme en "ga tamtam spelen". En dit weekend naast de gewoonlijk vreselijke woorden op sociale media zelfs op het gemeentehuis van Lanaken: "Hitler kom terug! Vuile bruine apen, verlaat ons land".  

En wat doen wij? Live and let die? Collega's het moet gedaan zijn met schone woorden, we moeten nu echt vooruit met wetgeving én slagkrachtige instrumenten.  

Want een wettelijke bepaling is één ding: in Brussel kunnen praktijktesten. Maar na 1 jaar praktijktesten is er nog geen enkele uitgevoerd. 

En werk maken van racismebestrijding kan ook slechts voldragen gebeuren als je ook je werk maakt van diversiteit in de teams op de werkvloer. Ik nodig u uit om te kijken hoe gediversifieerd het 30-koppig team van de gewestelijke  huisvestigingsinspectie is. Verschillende perspectieven binnen brengen in een team geeft zevenmijlslaarzen aan het voortschrijdend inzicht.

En nu ik het over sprookjes en cultuur heb, onderzoek van een poppenproducent wijst erop dat kindjes vanaf de leeftijd van 5 jaar al niet meer geloven dat ze alles kunnen worden. Voor zwarte kindjes geldt dat nog sterker. Acht op tien zwarte Belgen voelt zich gediscrimineerd (KBS). Zij vertellen hoe ze soms al heel jong racistische opmerkingen krijgen over hun zwarte huidskleur en op latere leeftijd veel moeilijker aan werk geraken of een huis kunnen huren, precies omdat ze zwart zijn. Nergens anders in Europa is de achterstand van mensen van vreemde origine zo groot als op de Belgische arbeidsmarkt. En het verschil in jobkansen valt niet louter te verklaren door de scholing. Hooggeschoolden met migratieroots raken veel moeilijker aan werk dan Belgen met eenzelfde scholingsniveau. Zij zoeken ook gemiddeld dubbel zo lang naar hun eerste job. 

Laten we specifiek aandacht geven aan de huizen die branden. Black Lives Matter. Het erkennen van de pijn, is van onnoemelijk belang in helingsprocessen. Ook in deze. Dat doe je dus niet door te zeggen dat 'all lives matter'. Aandacht hebben voor intersectionaliteit en specifieke vormen van racisme is absoluut noodzakelijk.

De poppenmaker wil zijn best doen om dat 'droom-gat' te helpen dichten, om rolmodelpoppen aan te bieden. En ik juich dit toe want If you can see it, you can be it. Maar laten we dat niet afhankelijk maken van de goodwill of de economisch baat van een bedrijf, maar laten we NU werken aan pro-actieve en positieve maatregelen. Een beter wettelijk kader om discriminatie juridisch te bestrijden. Praktijktesten én mystery shopping én een versterking én diversifering van de inspectiedienst.  

And it should go without saying, maar blijkbaar behoeft ook dit nog steeds luid en duidelijk een megafoon: het is heel belangrijk om de relevante actoren systematisch te betrekken. Vele zaken gaan over impliciet racisme. Het is daarbij zo'n meerwaarde om de verschillende perspectieven aan tafel te hebben zodat we mekaar kunnen helpen om ons bewust te worden van het onbewuste, de implicit bias. En dat is niet alleen hier zo, dat is bij de politie, dat is bij het lerarenkorps, dat is zelfs in de speelgoedwinkel. Ik geef jullie een recente anecdote mee uit Vlaanderen: Op initiatief van de Vlaamse culturele verenigingen en de Vlaamse regering mochten 43 "bekende denkers" uit de doeken doen hoe zij het Vlaanderen van 2050 zien. Daar zit welgeteld één iemand met migratieachtergrond bij. Die mocht het hoofdstuk over de islam schrijven. En omdat ik het niet kan laten, van de 43 zijn 7 vrouwen. 

Mijn vragen aan u: 

• Wat moet er gebeuren om praktijktesten performanter te maken en mysterie calls in te voeren?
  De VUB zegt: "je moet niet wachten tot er een klacht komt, want dan vind je maar het topje van de ijsberg". Wetenschap zegt dat een preventief beleid werkt, en met preventie richt je sowieso minder schade aan. Zo beschermen we veel meer Brusselaars want jullie weten net als ik dat mensen zeer vaak geen weet hebben van al deze procedures en al hun energie nodig hebben om een huis te vinden. De VUB deed onderzoek. In Gent leren we dat preventieve actie echt werkt, waar in 2015 nog 26 procent van de makelaars een kandidaat-huurder met een buitenlandse naam niet uitnodigde voor een bezoek, was dat in 2019 gezakt tot 14 procent. De wetenschap dat er een sanctie kan volgen, helpt dus wel degelijk om minder te discrimineren. 
  
• Zal u tijdens de procedure van aanwerving van 10 extra inspecteurs, het evenwicht in dit team herstellen en dus diversiteit binnenbrengen? 

Mijn collega's hebben reeds diverse vragen rond racisme bij andere bevoegde ministers aangekaart, zoals brandweer politie, mobiliteit en huisvesting. Maar ook aan u als coördinerende minister wil ik bevragen rond het sluitende memorandum van de Napar coalitie. Er zit ontzettend veel expertise bij het middenveld.  Het recente memorandum van de Napar coalitie is hierin een belangrijk werkschrift. Het is een ongelofelijk sluitend document en het is gedragen door een zeer grote doorsnede van het middenveld van minderhedenforum tot Cavaria. Belangrijk hierin is dat ze het belang van transversale acties tussen de verschillende beleidsdomeinen inciteren, dus het is ook zeer belangrijk om in onze regio concreet te werken. Ik ga dit lijvig document hier niet citeren, want ik ga ervan uit dat alle collega’s en u mevrouw de staatssecretaris dit ontvangen en bestudeerd hebben. 

• Is er reeds overleg geweest of komt er overleg met de mensen achter het memorandum?
• Welke prioritaire actievoorstellen die in dit memorandum ter sprake komt, zijn naast de werkpunten in ons meerderheidsakkoord door u opgenomen in uw werkkader?
• Welke plaats voorziet u aan de tafel voor Napar en het de experten in dit thema om vooruitgang te boeken?